หนวดไม่ได้มีไว้แค่ทำให้แมวดูน่ารัก แต่ยังมีประโยชน์ต่อแมวอีกหลายประการ ตั้งแต่ทำหน้าที่เป็นเครื่องวัดระยะ ไปจนช่วยเรื่องการมองระยะใกล้ หนวดแมวเป็นอวัยวะที่น่าทึ่งโดยแท้
หนวดเป็นอวัยวะที่โดดเด่นของร่างกายแมว แมวมีหนวดที่ไม่ได้เพียงแต่ทำให้แมวดูน่ารักน่าเอ็นดูและจั๊กจี๋เรายามมาอิงแอบ หนวดแมวยังมีความสำคัญอีกไม่น้อย หนวดแมวเป็นอวัยวะที่ไม่มีความใกล้เคียงกับเส้นขน (แม้จะดูคล้ายกันก็ตาม) แต่เป็นอุปกรณ์รับความรู้สึกที่ยอดเยี่ยม ทั้งยังไวต่อสิ่งกระตุ้นอย่างที่สุด
คุณอาจสงสัยว่าทำไมแมวถึงมีหนวด และต้องการทราบเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบตรวจจับวัตถุเคลื่อนที่หรือเรดาห์ส่วนตัวอันแสนพิเศษนี้ หนวดแมวมีวิธีการทำงานและช่วยนำทางแมวในที่มืดได้อย่างไร พบกับทุกคำตอบได้ที่นี่!
ทำไมแมวถึงมีหนวด
หนวดของแมวมีประโยชน์สารพัด แต่ที่สำคัญที่สุดที่แมวมีหนวดเห็นจะเป็นการทำหน้าที่เป็นอุปกรณ์รับความรู้สึก ชื่ออย่างเป็นทางการของหนวดแมวคือ ‘Vibrissae’ มาจากคำภาษาละติน ‘Vibrio’ ที่แปลว่า ‘สั่นสะเทือน’ รูขุมขนของหนวดแมวเต็มไปด้วยเส้นประสาท และส่วนปลายหนวดก็มีอวัยวะรับความรู้สึก หรือที่เรียกว่า ปลายประสาทรับรู้อากัปกิริยา (Proprioceptor) เมื่อทำงานร่วมกันแล้ว หนวดแมวจะไวต่อการสั่นสะเทือนและการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ในสภาพแวดล้อมอย่างเหลือเชื่อ โดยแมวใช้หนวดของตัวเองเป็นประสาทสัมผัสเพิ่มเติมในการทำความเข้าใจโลกใบนี้
นอกจากนี้ หนวดของแมวยังฝังอยู่ในร่างกายลึกกว่าเส้นขนทั่วไป โดยเชื่อมต่อกับระบบกล้ามเนื้อและระบบประสาท ลักษณะทางกายวิภาคเช่นนี้เองที่ทำให้หนวดสามารถส่งสารเกี่ยวกับการรับความรู้สึกในสภาพแวดล้อมไปยังสมองของแมว ส่งผลให้แมวเป็นนักสำรวจที่ชาญฉลาด!
และด้วยความพิเศษของหนวดแมวเช่นนี้ เราจึงรวบรวม 10 อันดับแรกของเคล็ดลับน่ารู้เกี่ยวกับอวัยวะมหัศจรรย์บนใบหน้าแมวมาให้คุณ
1. หนวดแมวไม่ได้อยู่แค่บนใบหน้า
คุณอาจคิดว่าแมวมีหนวดจำกัดอยู่แค่บริเวณรอบ ๆ จมูก แต่จริง ๆ แล้ว หนวดของแมวขึ้นที่บริเวณเหนือดวงตา ใบหู กราม และขาหน้าของแมวด้วย
หนวดที่ขาหน้า (บริเวณหลังเท้า) ส่งผลให้แมวเป็นนักล่าที่เก่งฉกาจ โดยเป็นสิ่งที่ช่วยระบุการเคลื่อนไหวของเหยื่อ
2. หนวดแมวแต่ละข้างมีจำนวนเท่ากัน
หนวดของแมวมีจำนวนคู่ โดยมีทั้งหมด 24 เส้นอยู่บริเวณริมฝีปากบนทั้งสองข้าง แบ่งออกเป็นข้างละ 12 เส้นที่กระจายตัวเท่า ๆ กันเพื่อกะประมาณสภาพแวดล้อมได้อย่างแม่นยำ
3. เป็นสายวัดในตัว
คุณคงเคยเห็นแมวยื่นหัวออกไปข้างหน้าก่อนส่วนอื่นของร่างกาย นั่นเป็นเพราะหนวดของแมวทำหน้าที่เป็นไม้บรรทัดในตัว และความยาวของหนวดครอบคลุมความกว้างของลำตัว ช่วยให้แมววัดขนาดของพื้นที่ได้เป็นอย่างดีว่ากว้างหรือแคบเพียงใด
4. เป็นเครื่องวัดความสั่นสะเทือน
หนวดของแมวรับรู้แรงสั่นสะเทือนในอากาศได้ จึงมีประโยชน์อย่างมากในการวัดระยะทางหรือไล่ล่าเหยื่อ นอกจากนี้ยังสามารถตรวจจับความเปลี่ยนแปลงในอากาศ ช่วยให้แมวรับรู้ถึงภยันตรายที่ใกล้เข้ามาเสมือนเป็นเรดาห์ส่วนตัวเลยทีเดียว
5. ช่วยการมองเห็นระยะใกล้
คุณอาจแปลกใจถ้าทราบว่าแมวมองภาพระยะใกล้ได้ไม่ดีนัก และการมองวัตถุตรงหน้าที่ใกล้กว่า 30 ซม. ก็ไม่ใช่เรื่องง่ายสำหรับแมว แมวใช้หนวดเป็นเครื่องนำทาง เมื่อหนวดสัมผัสกับวัตถุ แมวจะรู้ได้ว่าวัตถุอยู่ตรงไหน มีขนาดเท่าไหร่ และลักษณะพื้นผิวเป็นอย่างไร
6. แมวมีหนวดเป็นอุปกรณ์ช่วยในการมองเห็นตอนกลางคืน
หากคุณสงสัยว่าแมวเคลื่อนไหวไปมาในที่มืดโดยไม่ชนสิ่งของต่าง ๆ ได้อย่างไร ส่วนหนึ่งก็เป็นเพราะหนวดนั่นเอง
การเคลื่อนไหวของอากาศในแต่ละห้องแตกต่างกันขึ้นอยู่กับการจัดวางเฟอร์นิเจอร์ หนวดอัจฉริยะนี้จะตรวจจับตำแหน่งของเฟอร์นิเจอร์และข้าวของในห้องแล้วส่งข้อมูลไปยังสมอง เยี่ยมไปเลยใช่ไหมล่ะ! ความสามารถพิเศษนี้บวกกับการที่ แมวมองเห็นภาพกลางคืนได้ดีกว่ามนุษย์มาก แมวจึงเคลื่อนไหวในที่มืดได้ดีกว่าเจ้าของ
7. หนวดบอกความรู้สึกของแมวได้
นอกจากนี้ หนวดยังช่วยให้เราเข้าใจอารมณ์หรือ พฤติกรรมของแมว ได้อีกด้วย หากแมวทำหนวดแข็งเกร็งและขยับเข้าหาใบหน้าแสดงว่าแมวรู้สึกถูกคุกคาม แต่หากหนวดมีท่าทีผ่อนคลายแสดงว่ามีความสุขและพึงพอใจ แต่หากสังเกตเห็นหนวดโน้มไปข้างหน้า แมวอาจกำลังสนใจหรืออยากรู้อยากเห็นในสิ่งใดสิ่งหนึ่ง
8. แมวมีหนวดไว้ช่วยปกป้องร่างกาย
นอกจากนี้ หนวดยังมีหน้าที่ปกป้องบริเวณที่อ่อนไหวของร่างกายจากอันตรายหรือการบาดเจ็บ หนวดรอบดวงตาไวต่อสัมผัสที่แม้จะแผ่วเบาที่สุด เช่น ฝุ่นผงเล็ก ๆ และแมวจะสั่นหัวหรือกะพริบตาให้หลุดออกมา
นอกจากนี้ เมื่อแมวออกไปสำรวจโลกภายนอก หนวดของแมวจะตรวจจับของมีคมเป็นอันดับแรกเพื่อปกป้องดวงตาและใบหน้าเป็นพิเศษ
9. หนวดเปลี่ยนสีได้
หนวดแมวเป็นเครื่องบ่งบอกสัญญาณแห่งวัย เช่นเดียวกับผมของคนที่เปลี่ยนเป็นสีเทาเมื่ออายุมากขึ้น หนวดสีขาวราวหิมะอาจเปลี่ยนเป็นสีเทาเข้มหรือแม้แต่สีดำ แต่ก็ไม่ได้เกิดขึ้นเสมอไป
10. ห้ามตัดหนวดแมวเป็นอันขาด
ขอย้ำว่าห้ามตัดหนวดของแมวเด็ดขาด ด้วยเหตุผลนานัปการที่กล่าวมาข้างต้น หากคุณตัดหรือเล็มหนวดของแมวออก แมวจะงุนงงสับสนและหวาดกลัวเพราะไม่สามารถกะระยะหรือรับรู้สภาพแวดล้อมของตน แต่หากหนวดของเขาร่วงเองสักเส้นสองเส้นก็ไม่ต้องวิตกไปเพราะเรดาห์วิเศษนี้งอกใหม่ได้!