หากคุณเพิ่งเลี้ยงแมวเป็นครั้งแรกหรือเคยเลี้ยงแมวมานานแล้ว คุณอาจเคยสงสัยและอยากรู้ว่า แมวกำลังคิดอะไรอยู่กันนะ หรือเวลาแมวทำท่าทางเช่นนี้ต้องการสื่ออะไร
ถอดรหัสภาษากายของแมว
บ่อยครั้ง เราอาจเห็นพฤติกรรมที่เปลี่ยนไปของแมวและสงสัยว่าท่าทางแบบนั้นหมายความว่าอะไร หรือบางครั้งก็อดสงสัยไม่ได้ว่าแมวมีความสุขดีอยู่หรือเปล่า
ถึงแม้ว่าแมวจะเป็นสัตว์เลี้ยงที่อ่านใจค่อนข้างยาก แต่ก็มีสัญญาณที่บอกเราได้ว่า แมวกำลังคิดอะไรหรือกำลังอยู่ในอารมณ์แบบไหน ถึงแม้ว่าคุณจะพอบอกได้ว่าแมวอยู่ในอารมณ์ไหนจากท่าทางของเขา สีหน้า เสียงหรือการขยับเคลื่อนไหวของหาง แต่การจับสัญญาณอื่น ๆ เช่น การแสดงออกทางหางและท่าทางที่เราจะบอกต่อไปนี้ก็น่าจะช่วยให้คุณอ่านอารมณ์ของเขาได้ดีขึ้นไปกว่าเดิม
อารมณ์ของแมวนั้นมีหลากหลายมาก ตั้งแต่ดีใจ เศร้า กลัว ผ่อนคลายหรือแม้แต่หงุดหงิดสับสน กุญแจสำคัญในการสร้างสายสัมพันธ์ที่ดีกับแมวนั้นก็คือ การเรียนรู้และจดจำวิธีแสดงออกอารมณ์เหล่านี้ เราจะได้ตอบสนองได้อย่างเหมาะสม
ไขข้อสงสัยพฤติกรรมแมว
เมื่อคุณเข้าใจพฤติกรรมแมวเบื้องต้นแล้ว คุณก็จะพอจับสัญญาณอารมณ์ของแมวได้ ถ้าต้องการหาคำอธิบายพฤติกรรมแมว ลองศึกษาคำแนะนำจาก Purina ที่อธิบายรายละเอียดเพื่อให้คุณสามารถสื่อสารภาษาแมวได้
เฉย ๆ (ผ่อนคลาย)
พฤติกรรมนี้น่าจะเป็นอารมณ์ปกติของแมว และเป็นส่วนสำคัญของภาษาแมว นั่นคือ การผ่อนคลาย สบายใจหรือรู้สึกสบาย ๆ กับสิ่งรอบตัวที่คุ้นเคย เมื่อแมวอยู่ในอารมณ์ผ่อนคลาย จะมีท่าทางคล้ายพอใจที่ได้เห็นสิ่งต่าง ๆ ที่เคลื่อนไหวรอบตัว
สัญญาณของพฤติกรรม “เฉย ๆ” ของแมว
- นอนยืดเหยียดขาหรือขดตัวเป็นก้อนกลมๆ ไปจนถึงนอนทับขาหน้าโดยที่พับอุ้งเท้าไว้ใต้ตัว
- ดวงตาอาจดูอ่อนโยนเป็นประกายหรือตาปรือก็ได้
- หูจะไม่เกร็ง แต่ชี้ขึ้นและเอียงมาทางด้านหน้า แม้ว่าแต่ละข้างอาจจะหันซ้ายหันขวาเพื่อฟังเสียงสิ่งที่อยู่รอบตัว
- หนวดของแมวผ่อนคลาย ไม่ได้อยู่ชิดแนบกับแก้ม อาจดูเหมือนว่ากำลังยิ้มด้วยซ้ำ
- ส่วนลำตัวดูผ่อนคลาย ไม่เกร็งตัวซึ่งเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าพร้อมเตรียมตัวกระโจน
อาการสนใจ
ถึงเจ้าแมวอาจดูน่ารักและนุ่มนิ่ม แต่อย่าลืมว่าแมวเป็นสัตว์เลี้ยงที่มีสัญชาติญาณนักล่าแต่กำเนิด สามารถสะกดรอยและจับเหยื่อได้ง่ายเพราะแมวสามารถควบคุมสมาธิให้จดจ่อกับเป้าหมายได้ดี ถ้าแมวกำลังจับตาดูสิ่งเล็ก ๆ ที่กำลังเคลื่อนไหวหรือสิ่งแปลกใหม่ใกล้ ๆ ตัว คุณจะสังเกตเห็นได้ว่า ภาษาท่าทางของแมวเปลี่ยนไปเนื่องจากเขากำลังหาวิธีรับมือหรือตอบสนองกับสิ่งที่เห็น
สัญญาณภาษากายของแมวที่กำลังมีท่าทีสนใจ
- ตาจะเบิกกว้างแต่ม่านตาแคบ
- หูและหนวดชี้ไปข้างหน้า โดยลำตัวจะหันไปทางสิ่งที่เขาจับจ้องอยู่
- ส่วนลำตัวย่อต่ำลงขณะค่อย ๆ ย่องไปโดยที่ขาหลังจะย่ออยู่ใต้ลำตัว
- หางของแมวบ่งบอกว่าแมวสนใจวัตถุที่เป็นเป้าหมายมากน้อยแค่ไหน หางที่ชี้ไปด้านหลังอยู่ต่ำเกือบติดพื้น ซึ่งปลายหางและส่วนหลังของร่างกายอาจขยับไปมาเมื่อแมวพร้อมจะกระโจน นี่เป็นสัญญาณหางอย่างหนึ่งที่แสดงออกมาให้เห็นอย่างชัดเจน เมื่อคุณสังเกตเห็นหางแบบนี้ก็จงรู้ไว้ว่า เจ้าแมวของคุณกำลังออกล่าเหยื่อ
- ตัวอย่างเช่น ถ้าแมวของคุณอยากได้อาหารหรืออยากให้ลูบหลัง เขาก็จะเอาตัวมาถูกับคุณโดยหางจะชี้ไปในอากาศ แต่อย่าโดนหลอก (ว่าแมวรักคุณ) เพราะจริง ๆ แล้วแมวทำแบบนี้เพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
ภาษากายของแมวที่กำลังมีความสุข
แมวที่กำลังมีความสุขหรือพอใจนั้นดูได้ไม่ยาก สภาพอารมณ์แบบนี้เหมาะกับการใช้เวลาระหว่างคุณกับแมวมากที่สุดนั่นเอง
สัญญาณบอกว่าแมวมีความสุข
- กรณีที่แมวนั่ง หรือนั่งตัวตรง มีใบหูตั้งขึ้นและชี้มาด้านหน้าในลักษณะไม่เกร็ง หรือบางครั้งแมวอาจขยับใบหูไปมาช้า ๆ เพื่อฟังเสียงที่คุ้นเคยเช่นเสียงของคนในครอบครัวแปลว่าแมวรู้สึกผ่อนคลาย
- ในกรณีของท่านอนนั้น แมวจะขดอุ้งเท้ามาทับไว้ใต้ตัวหรือนอนตะแคงเหยียดยาวหรือนอนหงายด้วยซ้ำ ส่วนขาที่จะเหยียดยาวออกไปเป็นสัญญาณว่า เขากำลังมีความสุขมาก
- แมวอาจนอนหลับตาหรือตาปรือเกือบปิดเหมือนมีอะไรมาถ่วงเปลือกตาไว้ ดูเผิน ๆ เหมือนกำลังฝัน ถ้าเขากระพริบตาช้าๆ ให้คุณลองกระพริบตาตอบเพื่อส่งสัญญาณบอกว่า คุณก็รู้สึกผ่อนคลายเหมือนกัน การส่งสัญญาณสะท้อนกลับแบบนี้เป็นวิธีการสร้างสัมพันธ์กับแมวที่ดีอย่างหนึ่ง
- หนวดแมวจะดูผ่อนคลายและหางจะอยู่นิ่ง ๆ หรือถ้าแมวยืนก็จะยกหางสูงจากพื้นโดยโค้งเล็กน้อยซึ่งเป็นการบอกว่า เขาทักทายคุณอยู่
- ถ้าคุณลูบตัวแมว เขาจะหลับตาและครางเบา ๆ ด้วยความพอใจ
พฤติกรรมแมวที่วิตกกังวล
แมวเป็นสัตว์ที่มีความรู้สึกไวโดยเฉพาะเมื่อพบเห็นสิ่งแปลกใหม่ แมวต้องการเวลาในการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลง ดังนั้นเราควรเรียนรู้อาการจากพฤติกรรมแมวที่บ่งบอกว่าเขาเครียด จะได้ช่วยให้เขาได้ปรับตัวและผ่อนคลาย ยิ่งเราจับสัญญาณเหล่านี้ได้เร็วเท่าไหร่ ก็จะยิ่งช่วยปลอบใจเขาได้เร็วยิ่งขึ้นเท่านั้น ไม่ว่าจะเป็นการลูบตัวเพื่อให้กำลังใจหรือตอบกลับด้วยการสนใจเขา ในกรณีที่มีการเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ ลองให้เวลาแมวสัก 2-3 วันเพื่อปรับตัวกลับมาเป็นปกติ
สัญญาณบอกว่าแมวกังวล
- ตาแมวจะเบิกกว้างแต่ไม่กระพริบ ส่วนม่านตาจะขยายออกเป็นรูปไข่หรือทรงกลม
- หูจะเปลี่ยนจากการผ่อนคลายมาอยู่ในลักษณะชี้มาด้านหน้าเพื่อสแกนหาข้อมูล หูแต่ละข้างจะขยับไปมาในทิศทางที่ไม่เหมือนกัน ถ้าแมวกังวลมาก ๆ หูแมวอาจลู่ลงมาจนชิดกับหัว
- หัวแมวอาจกดต่ำลง โดยหนวดจะลู่มาด้านข้างทำให้หัวดูเล็กและไม่คุกคาม หรือบางครั้งก็อาจชี้มาด้านหน้าเหมือนกำลังตื่นตัว
- เมื่อกังวลมากขึ้น แมวจะเริ่มย่อตัวลงจนอยู่ในท่าหมอบหรือโก่งหลังขึ้นเพื่อเตรียมตัววิ่ง
- จุดนี้ภาษาแมวที่สื่อผ่านหางนั้นสำคัญมาก โดยหางของแมวอาจอยู่นิ่ง ๆ หรือปลายหางอาจแกว่งจากซ้ายไปขวาช้า ๆ ซึ่งเป็นสัญญาณบอกว่า เขากำลังกังวล ถ้าเห็นสัญญาณหางแบบนี้ คุณควรปลอบใจเขา
ภาษากายของแมวที่มีอาการกลัว
พฤติกรรมที่แสดงความกังวลของแมวอาจไม่เด่นชัด แต่เมื่อแมวรู้สึกกลัวนั้นจะสามารถสังเกตได้ง่าย เช่น เมื่อเขากำลังกลัวเสียงดัง ซึ่งในสถานการณ์นี้การลูบตัวอย่างเดียวอาจไม่เพียงพอที่จะทำให้เขาผ่อนคลายหรือแม้แต่ขนมของโปรดก็อาจช่วยไม่ได้ในกรณีแบบนี้ ท่าทางของแมวเช่นนี้หมายความว่า แมวกำลังกลัวและจะกลับมาเป็นปกติได้ก็ต่อเมื่อเขารู้สึกปลอดภัยเท่านั้น เจ้าของไม่ควรรีบทำอะไรหรือปลอบแมวเร็วเกินไปเนื่องจากเขาอาจมองคุณเป็นภัยคุกคามอย่างหนึ่ง หากทำได้ให้หันมากำจัดสิ่งที่เป็นสาเหตุที่ทำให้แมวกลัวแทน แล้วปล่อยให้แมวสงบสติอารมณ์ลงเอง ถ้าเห็นสัญญาณแบบนี้บ่อย ๆ อาจต้องปรึกษาสัตวแพทย์ซึ่งอาจแนะนำครูฝึกหรือนักพฤติกรรมสัตว์ได้
สัญญาณบอกว่าแมวกำลังกลัว
- หูแมวจะลู่ไปทางด้านหลัง และอาจอยู่ชิดกับหัวแต่ปลายหูชี้ขึ้น
- แมวอาจวิ่งหนี ถ้าเขาวิ่งหนีไม่ได้ก็อาจยืนหรือหมอบลงอยู่นิ่ง ๆ
- ส่วนตาก็จะเบิกกว้าง โดยม่านตาจะขยายขึ้นและหนวดแมวก็ลู่แนบกับหน้าหรือลุกชัน
- แมวอาจทำเสียงขู่ฟ่อหรือพ่นน้ำลายใส่สิ่งที่คุกคาม ไปจนถึงขู่คำรามหรือตบด้วยอุ้งเท้าที่กางเล็บออก
- แมวบางตัวอาจยึดตัวให้ขาหน้าดูสูงขึ้นหรือโก่งหลังและทำขนพองเพื่อให้ดูเหมือนตัวใหญ่ขึ้น
- แมวอาจเก็บหางไว้ใต้ตัวหรือแกว่งไปมาเร็ว ๆ
พฤติกรรมแมวที่กำลังหงุดหงิด
แมวอาจมีอาการหงุดหงิดเมื่อพบกับเหตุการณ์เฉพาะหน้าบางอย่างเช่น เอื้อมไปดึงของเล่นที่ชอบไม่ได้ หรืออาจพบสิ่งที่ทำให้เกิดอาการหงุดหงิดหดหู่ในระยะยาวเนื่องจากไม่มีสิ่งกระตุ้นเช่น ออกไปล่าไม่ได้ เป็นต้น
แมวที่อยู่ในอารมณ์หงุดหงิดเป็นเวลานานมักถูกเข้าใจผิด ดังนั้นถ้าหากคุณคิดว่า แมวกำลังมีปัญหานี้อยู่ ควรปรึกษาสัตวแพทย์ว่าจะทำอย่างไรให้แมวกลับมามีความสุขได้เหมือนเดิม
สัญญาณบอกว่าแมวหงุดหงิด
- แมวที่กำลังหงุดหงิดจะพุ่งเป้าไปที่สิ่งที่ทำให้เขาหงุดหงิดและจะพยายามทำทุกอย่างเพื่อให้ได้สิ่งที่ต้องการ
- ประสาทสัมผัสของแมวจะมุ่งไปที่เป้าหมาย ดวงตาเบิกกว้าง ม่านตาขยาย หูชี้มาด้านหน้า หนวดชี้ไปด้านหน้าและแผ่ออก
- แมวอาจเดินวนเวียนแบบหงุดหงิดหากไม่ได้สิ่งที่ต้องการ
- แต่แมวจะไม่หงุดหงิดนาน ดังนั้นถ้าเขาไม่ได้สิ่งที่ต้องการ เขาก็จะเลิกสนใจหรือในบางกรณีแมวอาจจะเกิดการหงุดหงิดต่อเนื่องระยะยาวหรือมีอาการซึมเศร้าหดหู่ ขึ้นอยู่กับว่า อาการหงุดหงิดนั้นมีสาเหตุจากอะไร
- แมวที่มีอาการหดหู่ซึมเศร้าระยะยาวมักมีอาการเซื่องซึม ไม่อยากอาหารและไม่อยากเล่นหรือมีปฏิสัมพันธ์กับใคร
ภาษากายของแมวที่มีท่าทีโกรธ
เจ้าของควรระวังหากแมวมีพฤติกรรมที่แสดงท่าทีโกรธ ควรหลีกเลี่ยงการกระตุ้นแมวที่กำลังโกรธอยู่ เช่น การจ้องหน้าหรือตะโกนใส่ รวมถึงการขยับตัวฉับพลัน พร้อมกับหลีกเลี่ยงการสัมผัสหรือปลอบโยนเพราะแมวอาจตีความว่า การกระทำดังกล่าวเป็นการคุกคามและแสดงความเกรี้ยวกราดออกมาตอบโต้ ควรเริ่มจากกำจัดสิ่งที่เป็นภัยออกไปถ้าทำได้และปล่อยให้แมวได้มีเวลาและพื้นที่สงบอารมณ์
ถ้าหากแมวแสดงท่าทางที่เป็นสัญญาณบอกว่าโกรธอยู่เป็นประจำ ควรขอความช่วยเหลือจากสัตวแพทย์หรือนักพฤติกรรมสัตว์ที่จะช่วยให้คุณเข้าใจพฤติกรรมสัตว์ได้ลึกซึ้งมากขึ้นว่า อะไรทำให้แมวสื่อสารในทางลบแบบนี้
สัญญาณที่บอกว่าแมวกำลังโกรธ
- เมื่อแมวโกรธ ลำตัวจะแมวจะแข็งนิ่ง หางชี้ตรงหรือม้วนไว้ใต้ลำตัว
- พฤติกรรมของแมวจะดูต่างออกไปจากปกติ โดยอาจจะเงียบ ขู่ฟ่อ พ่นน้ำลายหรือคำรามออกมา
- แมวจะพองตัวให้ดูใหญ่ขึ้นหรือดูน่าเกรงขามด้วยการพองขนให้ฟู ยืดขาหน้าให้ตรงหรือคำรามเพื่อขู่
- หูเกร็ง ลู่แนบไปด้านหลัง ส่วนหนวดกางออกจากหน้า
- ตาของแมวจะดูแข็งกร้าวและจ้องไม่กระพริบ ม่านตาอาจเล็กลงแม้ว่าบางตัวอาจทำตาโตขึ้นพร้อมกับจ้องมองไม่กระพริบตา
พฤติกรรมแมวที่มีท่าทีผ่อนคลาย
หากแมวที่เคยโกรธ กลัวหรือสับสน สัมผัสได้ว่าสิ่งที่เป็นภัยหายไปแล้ว แมวจะกลับมาผ่อนคลายเป็นปกติอีกครั้ง ถ้าการจับสัญญาณว่าแมวกำลังโกรธหรือกลัวเป็นสิ่งสำคัญ การเรียนรู้เพื่อจับสัญญาณให้ได้ว่า แมวกำลังรู้สึกผ่อนคลายก็เป็นสิ่งสำคัญเช่นกัน เพราะเจ้าของจะช่วยให้เขากลับมาเป็นตัวเองอีกครั้ง
สัญญาณที่บอกว่าแมวผ่อนคลาย
- ร่างกายทุกส่วนของแมวดูผ่อนคลาย แมวบางตัวอาจยืดเหยียดตัวเพื่อกำจัดความตึง
- ส่วนตา หู หัว ลำตัวและหางก็จะดูผ่อนคลายอย่างเห็นได้ชัด
- หนวดกลับสู่ตำแหน่งที่บอกอาการสงบโดยอยู่ห่างจากใบหน้าและหัวก็ไม่ชูสูงขึ้น
- แมวบางตัวอาจหาว หันหน้าหนี ทำตาปรือ หรือค่อย ๆ เลียขนก็ได้
เมื่อเราเข้าใจแล้วว่า แมวแสดงความรู้สึกอย่างไร ก็ควรตอบสนองตามความต้องการและพฤติกรรมของเขาให้เหมาะสม แม้ว่า พฤติกรรมหลายอย่างจะเป็นไปตามสัญชาตญาณและอ่านได้ง่ายแม้ไม่เคยเลี้ยงแมวมาก่อน เช่น การขู่ แต่สัญญาณอื่น ๆ จะแสดงออกไม่ชัดเจนเท่าไหร่นัก ลองศึกษาคำแนะนำข้างต้นเพื่อตีความอารมณ์และความรู้สึกของแมว และนำมาใช้สร้างความสัมพันธ์ให้ดียิ่งขึ้นกว่าเดิม