ปัญหาระบบทางเดินปัสสาวะในแมว

หากคุณสังเกตว่าแมวของคุณมีปัญหาขณะปัสสาวะ นั่นอาจเป็นสัญญาณบ่งบอกว่าแมวป่วยเป็นโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง หรือ Feline Lower Urinary Tract Disease (FLUTD) FLUTD เป็นคำกว้างๆ ที่ใช้อธิบายโรคที่เกี่ยวข้องกับระบบทางเดินปัสสาวะและส่งผลต่อกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะของแมว

ปัญหาทางเดินปัสสาวะที่พบบ่อยที่สุด คือโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ (หรือ Cat Cystitis) โดยในแมวเพศผู้มักจะมีอาการร่วมกับการอุดตันของท่อปัสสาวะ ภาวะดังกล่าวเรียกว่า ‘กระเพาะปัสสาวะอักเสบโดยไม่ทราบสาเหตุ’ (Idiopathic cat cystitis) ในแมวเป็นสิ่งที่พบบ่อยและมีความซับซ้อน และเนื่องจากภาวะนี้เป็นได้ทั้งจากการเจ็บป่วยและ/หรือพฤติกรรมของแมว เราจึงไม่ทราบว่าอะไรเป็นสาเหตุที่แท้จริงของภาวะดังกล่าว

แมวอาจมีปัญหาเกี่ยวกับการปัสสาวะที่ทำให้กระเพาะปัสสาวะไม่สามารถขับปัสสาวะออกมาได้หมด หากไม่ได้รับการรักษาโดยเร็วอาจทำให้ท่อปัสสาวะอุดตันได้ ปัญหาเกี่ยวกับการปัสสาวะเหล่านี้มักเกิดจากโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมว (FLUTD) แท้จริงแล้วชื่อนี้ไม่ใช่ชื่อโรคเฉพาะแต่เป็นคำกว้าง ๆ ที่ครอบคลุมภาวะต่าง ๆ ซึ่งส่งผลต่อกระเพาะปัสสาวะและ/หรือท่อปัสสาวะในแมว

สิ่งที่อาจเป็นสาเหตุของโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมว (FLUTD)

โรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมวเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย แต่สาเหตุที่พบบ่อยที่สุด ได้แก่

แม้ว่าแมวทั้งเพศผู้และเพศเมียจะเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบได้ แต่แมวเพศผู้มีท่อปัสสาวะแคบกว่าและยาวกว่าเพศเมีย จึงอาจเกิดการอุดตันของโปรตีนและเลือดที่รั่วซึมออกมา และนี่เป็นภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายถึงชีวิตเพราะเท่ากับว่าแมวไม่สามารถปัสสาวะออกมาได้

นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ

นิ่วในกระเพาะปัสสาวะเป็นปัญหาที่พบได้น้อยกว่า แต่หากเป็นแล้วจะมีอาการคล้ายกับโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบ และอาจทำให้ท่อปัสสาวะอุดตันได้เช่นกัน

ความผิดปกติทางกายวิภาค

หากแมวของคุณเคยประสบอุบัติเหตุ หรือเกิดมาพร้อมกับความผิดปกติทางร่างกาย ความเสียหายที่เกิดขึ้นกับกระเพาะปัสสาวะหรือท่อปัสสาวะของแมวก็อาจทำให้เกิดปัญหาเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะส่วนล่างได้

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะในแมว

การติดเชื้อทางเดินปัสสาวะมักพบได้ยากกว่าโรคอื่น ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากเป็นแมวที่ไม่มีโรคประจำตัว แต่แมวที่ป่วยเป็นโรคเบาหวานหรือโรคไตมักมีแนวโน้มของการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะได้สูงกว่า

ปัญหาตามวัยหรือน้ำหนัก

โรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่าง พบบ่อยที่สุดในแมวที่มีอายุเทียบเท่าวัยกลางคน และมีน้ำหนักเกิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งแมวเลี้ยงในบ้านซึ่งไม่ค่อยขยับเขยื้อนร่างกาย และขับถ่ายในกระบะทราย

• เดินเข้า-ออกกระบะทรายบ่อย ๆ
• ปัสสาวะในบริเวณที่ไม่เคยขับถ่ายมาก่อนในบ้าน
• ทำท่าเบ่งปัสสาวะ
• ปวดเวลาปัสสาวะ (มักส่งเสียงร้องขณะปัสสาวะ)
• เลียบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์มากกว่าปกติ
• ปัสสาวะมีเลือดปน อาจเป็นสีชมพูหรือสีเข้ม
• ปัสสาวะน้อยหรือไม่มีเลยหลังเบ่ง
• สูญเสียการควบคุมกระเพาะปัสสาวะ (แม้จะพบได้ยาก)
• เบื่ออาหาร
• เซื่องซึมและสนใจกิจกรรมต่าง ๆ น้อยลง

หากแมวของคุณแสดงอาการใด ๆ ข้างต้น รีบพาไปพบสัตวแพทย์ทันที
เพราะโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างอาจรุนแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิต

การวินิจฉัยโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมว (FLUTD)

เมื่อสัตวแพทย์ทำการทดสอบเพื่อแยกแยะสาเหตุแล้ว สัตวแพทย์มักจะวินิจฉัยอาการของแมวว่าเป็นโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบโดยไม่ทราบสาเหตุ และอาจตรวจเลือดเพื่อให้แน่ใจว่าแมวไม่ป่วยเป็นโรคไตพร้อมทั้งเก็บตัวอย่างปัสสาวะ หากจำเป็นต้องยืนยันเพิ่มเติม สัตวแพทย์อาจทำการเอกซเรย์และอัลตร้าซาวด์เพื่อให้เห็นภาพของกระเพาะปัสสาวะและท่อปัสสาวะที่ชัดเจนขึ้นได้

การรักษาโรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมว (FLUTD)

โรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างในแมว โดยเฉพาะอย่างยิ่งโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบโดยไม่ทราบสาเหตุ อาจเป็นโรคที่รักษายาก ทั้งยังต้องอาศัยเวลาและความอดทนอย่างมาก รวมถึงความช่วยเหลือจากสัตวแพทย์หรือนักพฤติกรรมในแมว หากแมวของคุณมีภาวะอุดตันของท่อปัสสาวะ สัตวแพทย์จะต้องนำสิ่งที่อุดตันออกอย่างรวดเร็วและอาจต้องสอดสายสวนปัสสาวะเข้าไปในท่อปัสสาวะ เพื่อให้ปัสสาวะไหลผ่านได้ หากเป็นนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ อาจจำเป็นต้องผ่าตัดนำนิ่วออกมา รวมทั้งต้องเปลี่ยนรูปแบบอาหารที่กินด้วย

หลังได้รับการรักษาจากสัตวแพทย์แล้ว แมวจำนวนมากที่มีปัญหาเรื่องการปัสสาวะสามารถกลับมาใช้ชีวิตเป็นปกติและมีความสุขต่อไปได้ ตัวอย่างของแนวทางการรักษาที่พบบ่อยที่สุดสำหรับโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบและปัญหาเกี่ยวกับปัสสาวะในแมว มีดังนี้

การบรรเทาอาการปวด

โรคทางเดินปัสสาวะส่วนล่างมักทำให้แมวรู้สึกไม่สบายตัว และเนื่องจากอาการปวดอาจเป็นสาเหตุให้ท่อปัสสาวะแคบลง สัตวแพทย์จึงมักสั่งจ่ายยาบรรเทาปวดให้

การให้ยา

ยาบางชนิดสามารถใช้ผ่อนคลายกล้ามเนื้อท่อปัสสาวะในแมวเพศผู้เพื่อป้องกันหรือรักษาการอุดตัน นอกจากนี้สัตวแพทย์ยังอาจให้ยาเพื่อปรับสภาพเยื่อบุผนังกระเพาะปัสสาวะของแมว

การลดความเครียด

เป็นที่ทราบกันว่า ความเครียดมีส่วนทำให้เกิดโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบโดยไม่ทราบสาเหตุได้ ลองปรึกษาสัตวแพทย์เกี่ยวกับสิ่งที่อาจทำให้แมวเครียดและวิธีหลีกเลี่ยงสาเหตุเหล่านั้น สัตวแพทย์อาจแนะนำให้คุณพูดคุยกับนักพฤติกรรม หรือใช้การรักษาด้วยฟีโรโมนสังเคราะห์เพื่อลดความวิตกกังวลของแมว

การลดความเข้มข้นของปัสสาวะ

การให้แมวกินอาหารที่ช่วยรักษาสมดุลของค่าความเป็นกรด-ด่าง (pH) และกินน้ำมาก ๆ เป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง หากแมวของคุณกินอาหารเม็ด ลองเพิ่มหรือเปลี่ยนมาเป็นอาหารเปียกดู หรือหากแมวกินอาหารเปียกอยู่แล้ว คุณอาจเติมน้ำลงไปสักเล็กน้อย

ให้แมวกินน้ำมากขึ้น

วางน้ำดื่มเพิ่มตามจุดต่าง ๆ ทั้งในและนอกบ้าน ตั้งแต่น้ำพุแมวไปจนถึงชามปากกว้าง เพื่อกระตุ้นให้แมวกินน้ำมากขึ้น

เติมน้ำให้เต็มภาชนะ แมวจะได้ไม่ต้องก้มลงไปลึกเพื่อเลียน้ำ หากสงสัยว่าแมวควรกินน้ำมากน้อยเพียงใด โปรดอ่านบทความของเรา

ไม่ว่าแมวจะป่วยเป็นโรคทางเดินปัสสาวะเพราะสาเหตุใด สัตวแพทย์จะหาวิธีรักษาเพื่อให้แมวของคุณกลับมามีชีวิตชีวาและมีความสุขอีกครั้งได้ในไม่ช้า